मिर्गौला रोग लागेको कसरी थाहा पाउने ?

काठमाडौँ । हाम्रो शरीरमा मिर्गौलाले एकैसाथ धेरै काम गर्छ । तिनीहरूले शरीरबाट फोहोर पदार्थहरू निकाल्छन् । तरल पदार्थ र इलेक्ट्रोलाइट्सको सन्तुलन कायम राख्छन् । तिनीहरूले रक्तचाप निगरानी गर्छन् र रातो रक्त कोशिकाहरू बनाउन पनि मद्दत गर्छन् । तर मानिसहरूले प्रायः मिर्गौला फेल हुने प्रारम्भिक लक्षणहरूलाई बेवास्ता गर्छन् ।

यदि यी लक्षणहरू समयमै पहिचान गरिएमा, मिर्गौला सम्बन्धी रोगहरूको उपचार पनि चाँडै सुरु हुन सक्छ । ती पाँच लक्षणहरू जानौं, जसमा हामी प्रायः ध्यान दिँदैनौं । यी मिर्गौला रोग वा तिनीहरूको विफलताको संकेत हुन सक्छन् ।

बारम्बार पिसाब लाग्नु

बारम्बार पिसाब लाग्नु मिर्गौला रोगको संकेत हुन सक्छ । यसलाई पोलियुरिया भनिन्छ । यद्यपि, जब मिर्गौला बिग्रन्छ, आवश्यकता भन्दा कम पिसाब उत्पादन हुन्छ । प्रायः पिसाबमा फोम आउनु यसको संकेत हो भनिन्छ तर पिसाबमा फोम आउनु अन्य रोगहरूको कारणले पनि हुन सक्छ ।

शरीरमा सुन्निने

आँखा र खुट्टामा सुन्निने मिर्गौला रोगको संकेत हुन सक्छ । यदि गोलीगाँठो र पिँडुला सुन्निएको छ भने यसलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन। यसले मिर्गौला रोगलाई संकेत गर्छ । खुट्टा सुन्निएमा सतर्क हुनुपर्छ । आँखा, अनुहार र खुट्टा सुन्निनुले मिर्गौला रोगलाई संकेत गर्छ ।

रक्तचाप

विज्ञहरूका अनुसार रक्तचाप दुईधारे तरवार हो । उच्च रक्तचापले मिर्गौलालाई असर गर्छ । यससँगै मिर्गौला रोग हुँदा रक्तचाप पनि बढ्छ । त्यसैले, रक्तचापको बारेमा सतर्क हुनुपर्छ । धेरै पटक रक्तचाप नियन्त्रण हुँदैन र औषधिको मात्रा बढ्छ । यो पनि मिर्गौला रोगको संकेत हो ।

मधुमेह

मधुमेहका कारण मिर्गौला सबैभन्दा बढी प्रभावित हुन्छ । ८० प्रतिशत मिर्गौलाका बिरामी मधुमेहबाट पीडित हुन्छन् । ३० देखि ४० प्रतिशत मधुमेहका केसहरूले मिर्गौलालाई असर गर्छन् । मधुमेहबाट पीडित व्यक्तिहरूमा मिर्गौला रोग विकास हुन थाल्यो भने, उनीहरूको चिनीको स्तर पनि घट्छ । धेरै वर्षदेखि उच्च चिनीको कारणले मिर्गौला रोग लाग्न थाल्छ ।

थकान, चिलाउने र वाकवाकी

थकान, शरीरमा चिलाउने र वाकवाकी लाग्नु मिर्गौला रोगको लक्षण हुन सक्छ । विज्ञहरूका अनुसार शरीरमा फस्फोरसको कमीले गर्दा चिलाउने हुन्छ । मिर्गौला रोगले शरीरमा फस्फोरसको कमी निम्त्याउँछ । मिर्गौला रोग भएका केही बिरामीहरूलाई वाकवाकी लाग्न थाल्छ । उनीहरूलाई खान मन लाग्दैन ।
विज्ञहरू भन्छन् कि स्वस्थ जीवनशैली मिर्गौला रोग रोक्न धेरै सहयोगी हुन्छ । नियमित व्यायाम, पर्याप्त पानी पिउने र कम नुन र चिनी प्रयोग गर्ने कुरा मिर्गौला रोग रोक्न प्रभावकारी हुन्छ ।

केही यस्ता उपायहरू छन्, जसले मृगौला रोगबाट बच्न मद्धत गर्दछ :

पर्याप्त पानी पिउने 

स्वस्थ मिर्गौलामा पानीले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ । जब तपाईं पर्याप्त पानी पिउनुहुन्छ, मिर्गौलाले पर्याप्त पिसाब उत्पादन गर्छ, जसले गर्दा शरीरबाट हानिकारक तत्वहरू हट्छन् । साथै, मिर्गौलाको पत्थरी र संक्रमणको जोखिम कम हुन्छ । यदि तपाईं पर्याप्त पानी पिउँदै हुनुहुन्छ भने, तपाईंको पिसाब सफा वा हल्का पहेंलो हुनेछ । सामान्यतया, दिनमा दुई देखि साढे दुई लिटर पानी पिउनुपर्छ ।

नुन कम खाने 

धेरै नुन मिर्गौलाको लागि राम्रो हुँदैन । किनभने यसले रक्तचाप बढाउँछ र मिर्गौलालाई क्षति पुर्‍याउँछ । अचार, पापड र प्रशोधित खानाबाट बच्नुपर्छ । चाउचाउ, चाउमिन जस्ता चीजहरूमा धेरै नुन हुन्छ । तिनीहरूलाई बेवास्ता गर्नु स्वस्थ्यकर हुन्छ ।

रक नुन नखाने 

आजकल रक नुन खाने चलन बढेको छ । तर उच्च रक्तचापका बिरामीहरूले रक नुन खानु हुँदैन । सामान्यतया यो विश्वास गरिन्छ कि रक नुन सामान्य नुन भन्दा स्वास्थ्यको लागि राम्रो हुन्छ । तर यसमा पोटासियम कम र सोडियम बढी हुन्छ ।

चिनी कम गर्ने 

यदि तपाईं मृगौला रोगबाट बच्न चाहनुहुन्छ भने, कम मिठाई खानुहोस् । चिनी नखानु राम्रो हो । केक, कुकीज, पेस्ट्री र कोला जस्ता चीजहरूमा प्रशोधित चिनी हुन्छ । चिनीले मोटोपना बढाउँछ र मृगौला रोगको जोखिम हुन्छ ।

तौल नियन्त्रण गर्ने 

विज्ञहरू भन्छन्, तौल घटाउनुहोस् । किनभने मोटो व्यक्तिहरूलाई मृगौला रोगको जोखिम बढी हुन्छ । बडी मास इन्डेक्स अर्थात् बीएमआई कम राख्नुहोस् । यदि यो २४ भन्दा कम छ भने, यो धेरै राम्रो हो । शारीरिक व्यायाम गर्नुहोस्। यो धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यसले मेटाबोलिज्म राम्रो राख्छ । यदि यो राम्रो छ भने, जब तपाईं ५० वर्षको उमेरमा पुग्नुहुन्छ, मधुमेह र रक्तचापको जोखिम कम हुनेछ ।

सन्तुलित आहार लिने 

फलफूल, तरकारी, सम्पूर्ण अन्नले भरिपूर्ण खाना खाने गर्नुपर्छ । प्रो-बायोटिक चीजहरू स्वास्थ्यको लागि राम्रो हुन्छन् । तिनीहरूलाई प्राथमिकता दिने र भुटेको खाना नखानु स्वस्थकर हुन्छ । पर्याप्त मात्रामा पानी, सन्तुलित आहार र व्यायामले मिर्गौला स्वस्थ राख्छ र तपाईंको समग्र स्वास्थ्य राम्रो रहन्छ ।

प्रायः हामी देख्छौं कि मानिसहरूले डाक्टरसँग परामर्श नगरी फार्मेसीबाट औषधि किन्ने गर्दछन् र धेरैजसो मानिसहरूले दुखाइ कम गर्ने औषधि लिने गर्दछन् । वृद्ध व्यक्तिहरूले शरीर दुखाइ र गठियाको लागि प्रायः दुखाइ कम गर्ने औषधि लिन्छन् । केही औषधिहरूमा भारी धातु र स्टेरोइडहरू हुन सक्छन् । यसले मिर्गौलालाई क्षति पुर्‍याउन सक्छ ।