किम चढ्ने रेल किन यति विशेष छ ?

काठमाडौँ । सामान्यतया जब कुनै देशको सर्वोच्च नेता अर्को देशमा जान्छ, उसले यात्राको सबैभन्दा छिटो र आरामदायी विकल्प रोज्छ, जुन हवाईजहाज हो, तर किम जोङ उन भने यस मामिलामा फरक छन् ।

उत्तर कोरियाका शासक किम जोङ उन सोमबार आफ्नो बख्तरबंद रेल चढेर मंगलबार चिनियाँ सीमामा प्रवेश गरे । रेलले उत्तर कोरियाको राजधानी प्योङयाङबाट चीनको राजधानी बेइजिङसम्म लगभग १३ सय किलोमिटरको दूरी पार गरेको थियो । बुधबार चीनको राजधानी बेइजिङमा 'विजय दिवस' परेड आयोजना हुँदैछ । किम जोङ उन चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङ, रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र अन्य विश्व नेताहरूसँग यसमा भाग लिदैछन् ।

दक्षिण कोरियाको योनहाप एजेन्सीका अनुसार यो रेल भारी सुरक्षा व्यवस्थाले सुसज्जित छ, त्यसैले यो ढिलो गतिमा चल्छ । उत्तर कोरियाको रेलवे नेटवर्क धेरै पुरानो छ, त्यसैले यो रेलको सुस्त गतिको कारण पनि हुन सक्छ ।

उत्तर कोरियाली नेता किम जोङ उन रेलबाट यति लामो दूरी यात्रा गर्नु नयाँ होइन । किम जोङ उनभन्दा पहिले उनका बुबा र हजुरबुबाले पनि यो धेरै पटक गरिसकेका छन् । यो परम्परा उनका हजुरबुबाले सुरु गरेका थिए । यो परम्परालाई किम जोङ उनका बुबा किम जोङ इलले अगाडि बढाएका थिए । किम जोङ इललाई विमानबाट यात्रा गर्न डर लागेको बताइएको छ । नोभेम्बर २००९ मा, एक दक्षिण कोरियाली समाचार आउटलेटले यो बुलेटप्रुफ रेलमा ९० कोचहरू रहेको उल्लेख गरेको थियो । पहेंलो धर्का भएको यो गाढा हरियो रेलमा सम्मेलन कक्ष, दर्शक कक्ष, शयनकक्ष, उपग्रह फोन र फ्ल्याट स्क्रिन टेलिभिजनहरू छन् । केही अन्य तस्बिरहरूमा, यस रेलको कोचहरूमा रातो छालाको कुर्सीहरू देख्न सकिन्छ ।

बीबीसीले उत्तर कोरियाको शीर्ष नेताको विशेष रेलको गति प्रति घण्टा ५० किलोमिटर मात्र रहेको बताएको छ । यस रेलको नाम तायेङहो हो । कोरियाली भाषामा, यो शब्दको अर्थ सूर्य हो, जुन उत्तर कोरियाका संस्थापक किम इल सुङको प्रतीक मानिन्छ ।

लामो दूरीको यात्राको लागि रेल प्रयोग गर्ने परम्परा किम इल सुङले सुरु गरेका थिए । किम जोङ उनका हजुरबुबा किम इल सुङ त्यतिबेला भियतनाम र पूर्वी युरोपमा रेलबाट यात्रा गर्थे । यस रेलको सुरक्षा उत्तर कोरियाली सुरक्षा एजेन्टहरूले सम्हाल्छन् । तिनीहरूले बम वा अन्य खतराहरूलाई ध्यानमा राखेर रेल मार्ग र आगामी स्टेशनहरू स्क्यान गर्छन् । रेलमा यात्रा गर्नु उत्तर कोरियाली नेताहरूका लागि नयाँ कुरा नभएको बताइन्छ । यी नेताहरू सामान्यतया विमानबाट यात्रा गर्दैनन्, किनभने उनीहरूले यसलाई सुरक्षित पाउँदैनन् ।

उत्तर कोरियाली नेताहरूले रेलमा यात्रा गर्छन् किनभने उनीहरू यसलाई सुरक्षित पाउँछन् । किम जोङ उनका बुबा रेलबाट यात्रा गर्थे । उनका हजुरबुबा कहिलेकाहीं विमानबाट यात्रा गर्थे, तर मुख्यतया रेललाई प्राथमिकता दिन्थे । यो रेल उनको आफ्नै, विशेष हो र उनको आवश्यकतालाई ध्यानमा राखेर निर्माण गरिएको हो ।

२००१ मा, किम जोङ उनका बुबा किम जोङ इलले रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनलाई भेट्न दस दिनको लागि मस्कोको यात्रा गरेका थिए । किम जोङ उनका बुबा र हजुरबुबाले पनि सीमित संख्यामा यात्राको लागि रेललाई प्राथमिकता दिन्थे । यो एक गोप्य देश हो र यसको नेताको रूपमा, उनी आफ्नो जीवनलाई पनि गोप्य राख्न चाहन्छन् । उनी के खान्छन्, के गर्छन् भनेर कसैलाई थाहा दिँदैनन् । उत्तर कोरियाली नेताले आफूले अभ्यास गर्ने राजनीतिलाई हेर्दा, देश भित्र र बाहिर केही खतरा महसुस गरेको हुनुपर्छ ।

यद्यपि, किम जोङ उन आफ्ना बुबा जस्तै उडान गर्न डराउँदैनन् किनभने उनी आफ्ना धेरै यात्राहरूको लागि रूसी-निर्मित निजी जेटहरू प्रयोग गर्दै आएका छन् ।

२००१ मा उत्तर कोरियाली नेता किम जोङ इलसँग एउटै रेलमा यात्रा गर्ने रूसी सैन्य कमाण्डर कन्स्टान्टिन पुलिकोभस्कीले आफ्नो पुस्तकमा लेखेका छन्, 'त्यो रेलमा रूस, चीन, कोरिया, जापान र फ्रान्सबाट कुनै पनि परिकार अर्डर गर्न सकिन्छ ।'

रुसी कमाण्डरले भ्लादिमिर पुटिनको निजी रेलमा पनि किम जोङ इलको रेल जत्तिकै आराम नभएको दाबी गरेका छन् । अर्का रुसी राजदूत जर्जी टोलोरायाले २०१९ मा उही रेल यात्राको बारेमा लेखेका थिए । उनले यो रेलमा विभिन्न प्रकारका मासु र पेय पदार्थहरू कसरी दिइन्थ्यो भनेर सम्झे । रुसी मानक भोड्का पनि रेलमा उपलब्ध रहेको उनले बताएका थिए । उत्तर कोरियाको राज्य सञ्चालित मिडियाले २०११ मा यही रेलमा यात्रा गर्दा किम जोङ इलको हृदयघातबाट मृत्यु भएको रिपोर्ट गरेको थियो ।

दोस्रो विश्वयुद्ध पछि कोरियाली युद्ध भयो र दुई छुट्टाछुट्टै स्वतन्त्र देशहरू गठन भए । त्यसपछि शीतयुद्ध सुरु भयो र दुवै देशहरू फरक-फरक गुटमा सामेल भए । उत्तर कोरिया सोभियत संघमा सामेल भयो र दक्षिण कोरिया अमेरिकामा सामेल भयो । उत्तर कोरियाको सिमाना पहिले सोभियत संघ (अहिले रूस) र चीनसँग थियो र यी सबै देशहरूको विचारधारा पनि एकअर्कासँग मेल खान्छ । विश्वका ठूला शक्तिहरूले यी देशहरूलाई विभाजित गरेका थिए र तिनीहरूको विभाजन भारत र पाकिस्तानको विभाजन भन्दा फरक थियो ।

त्यस्तै उत्तर कोरियाली नेताहरू धेरै कम यात्रा गर्थे र यो पहिले पनि कम वा कम उस्तै थियो । कोरिया सानो देश थियो । १९१०-१९४५ को बीचमा, कोरिया जापानको औपनिवेशिक देश थियो । यस्तो अवस्थामा उत्तर कोरियाका नेताहरू पहिले सोभियत संघ र पछि रुस वा चीनको भ्रमण गर्थे र त्यो पनि रेलबाट ।