२५ बर्षमा टुभालु टापु डुब्ने, सबै जनसंख्या अस्ट्रेलिया सार्न सम्झौता

काठमाडौँ । प्रशान्त महासागरमा रहेको टापु देश टुभालुको सम्पूर्ण जनसंख्या अष्ट्रेलियामा सर्दैछ । यो विश्वको इतिहासमा पहिलो पटक यस्तो घटना हो, जब एक देशका मानिसहरू पूर्ण योजना र भिसाका साथ अर्को देशमा बसाइँ सर्दैछन् । समुद्रको सतह बढ्दै जाँदा टुभालु डुब्ने अवस्थामा रहेको छ । यस्तो अवस्थामा, टुभालुले अष्ट्रेलियासँग सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको छ, जसले आफ्ना नागरिकहरूलाई अष्ट्रेलियामा बसोबास गर्ने मौका दिन्छ ।

धेरै अनुसन्धानहरूले अबको २५ वर्ष भित्र टुभालुको अधिकांश भूमि डुब्ने बताएका छन् । टुभालुमा नौ कोरल टापुहरू र कोरल टापुहरू छन् । यहाँ बस्ने मानिसहरूको जनसंख्या लगभग ११ हजार रहेको छ । यो देशको उचाइ समुद्र सतहबाट केवल १६ फिट माथि छ । यसले यो देशलाई जलवायु परिवर्तनका कारण सबैभन्दा बढी जोखिममा रहेका देशहरू मध्ये एक बनाएको छ । यस्तो अवस्थामा, यस देशका मानिसहरू बाँच्नको लागि बसाइँ सर्नु पर्ने अवस्था सिर्जना भएको छ ।

वैज्ञानिकहरूले अर्को ८० वर्षमा टुभालु पूर्ण रूपमा बसोबासविहीन हुने बताएका छन् । द्वीपसमूहका नौ कोरल टापुहरू मध्ये दुई पहिले नै डुबिसकेका छन् । नासाको समुद्री सतह परिवर्तन टोलीका अनुसार २०२३ मा टुभालुमा समुद्री सतह विगत ३० वर्षको तुलनामा १५ सेन्टिमिटर बढी थियो । यस दरमा, २०५० सम्ममा देशको अधिकांश जमिन र पूर्वाधार डुबेको हुनेछ । ८० वर्षमा, सबै ठाउँमा पानी हुनेछ ।

यस खतरालाई ध्यानमा राख्दै, टुभालु र अष्ट्रेलियाले २०२३ मा फलेआपिली संघ सन्धिमा हस्ताक्षर गरे । यस सम्झौता अन्तर्गत, प्रत्येक वर्ष २८० टुभालुवासीहरूले अष्ट्रेलियामा स्थायी बसोबास पाउनेछन् । यसमा स्वास्थ्य सेवा, शिक्षा, आवास र रोजगारीको पूर्ण अधिकार समावेश हुनेछ । यसका लागि आवेदन दिने केही चरणहरू पूरा भइसकेका छन् ।

अष्ट्रेलियाली विदेशमन्त्री पेनी वोङले बसाइँसराइ कार्यक्रमले टुभालुवासीहरूलाई सम्मानपूर्वक बसोबास गर्न अनुमति दिने बताएकी छन् । युएनएसडब्ल्यू सिड्नीको क्याल्डोर सेन्टर फर इन्टरनेशनल रिफ्युजी लकी जेन म्याकएडमले जनसंख्याको ४० प्रतिशत एक दशक भित्र सर्नेछ । टुभालु सरकारले यसतर्फ ध्यान दिन विश्व समुदायलाई आह्वान गरेको छ ।