आज पत्रकारविरुद्धको अपराधको दण्डहीनता अन्त्य गर्ने अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाइदै

काठमाडौँ । आज नोभेम्बर २, पत्रकार विरुद्धको अपराधको दण्डहीनता अन्त्य गर्ने अन्तर्राष्ट्रिय दिवस मनाइदैछ । पत्रकारको हत्यारालाई कारबाही गरी पीडितलाई न्याय दिलाई दण्डहीनताको अन्त्य गर्ने उद्देश्यकासाथ यो दिवसलाई विश्वभरका पत्रकारले मनाउने गरेका छन् । 

यस अवसरमा अन्तर्राष्ट्रिय पत्रकार महासंघ (आइएफजे) ले  पत्रकारका हत्यारालाई कारबाही गर्न आफ्ना सदस्य राष्ट्रहरुलाई आग्रह गर्न संयुक्त राष्ट्रसंघलाई आहृवान गरेको छ । पछिल्लो समय विश्वमा पनि पत्रकारको हत्या हुने क्रम बढ्दो छ । पत्रकारका हत्यारालाई दण्ड दिने प्रथा प्रभावकारी नहुँदा विश्वमा पत्रकारको हत्या हुने क्रम रोकिएको छैन ।

आइएफजेका अनुसार विश्वमा हत्या भएका ९० प्रतिशत पत्रकारले न्याय नपाएको जनाइएको छ । पत्रकार विरुद्धको अपराधको लागि दण्डहीनताको अन्त्य गर्नु हालैका समयका सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण र जटिल चुनौतीहरू मध्ये एक हो । यो सबै नागरिकहरूको लागि अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता र सूचनामा पहुँचको ग्यारेन्टी गर्न एक आवश्यक पूर्वशर्त हो ।

यस वर्षको यस दिवसको अवसरमा डिजिटल स्पेसमा महिला पत्रकारहरूले सामना गर्ने खतराहरू र यसले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतामा पार्न सक्ने चिसो प्रभावलाई अझ व्यापक रूपमा प्रकाश पारिएको छ ।

डिजिटल रूपान्तरणले अभिव्यक्ति र सक्रियताका लागि नयाँ अवसरहरू सिर्जना गरेको छ, जबकि बढ्दो जोखिमहरू पनि बढाएको छ । महिलाहरू विशेष गरी यी जोखिमहरूबाट प्रभावित हुन्छन्, विशेष गरी पत्रकार, राजनीतिज्ञ र वैज्ञानिकहरू जस्ता सार्वजनिक-मुखी भूमिकामा रहेकाहरू । तिनीहरूले एआई-संचालित खतराहरूको सामना गर्छन्, जसमा लैङ्गिक विकृति, निगरानी, डीपफेक र अन्य प्रकारका उत्पीडनको जोखिम बढेको छ । यो उदीयमान मुद्दा, जसलाई प्रविधि-सुगम लिङ्ग-आधारित हिंसा पनि भनिन्छ, विशेष गरी जेनेरेटिभ आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको वृद्धिसँगै चिन्ताजनक रूपमा प्रचलित भएको छ ।