साउदी अरबमा पहिलो पटक तैनाथ गरियो अमेरिकी वायु रक्षा प्रणाली थाड

काठमाडौँ । साउदी अरबमा अमेरिकी थाड वायु रक्षा तैनाथ गरिएको छ । साउदी अरबको रक्षा मन्त्रालयले यसको सेनाको एक युनिटले अमेरिकी सेनाको फोर्ट ब्लिस बेसमा थाड एन्टी-ब्यालिस्टिक मिसाइलहरू सञ्चालन गर्ने तालिम प्राप्त गरेको बताएको छ । यसले साउदी सेनालाई विश्वको सबैभन्दा उन्नत मिसाइल प्रतिरक्षा प्रणालीहरू मध्ये एक थाड सञ्चालन गर्ने क्षमता दिएको उल्लेख छ । इरान र इजरायलबीचको तनावका कारण यस क्षेत्रमा तनाव रहेको बेला यो प्रणाली साउदीमा तैनाथ गरिएको हो । यसले साउदीलाई आफ्नो मिसाइल प्रतिरक्षा क्षमता बढाउन बाध्य बनाएको छ ।

थाड प्रणालीले साउदी अरबमा पहिले नै सञ्चालित प्याट्रियट प्याक-३ प्रणालीहरूको कम-उचाइ क्षमताहरूको पूरक हो । अमेरिकाले लामो समयदेखि खाडी सहयोगीहरूलाई उन्नत हतियारहरूको निष्क्रिय खरीददारहरूबाट सक्रिय अपरेटरहरूमा रूपान्तरण गर्ने प्रयास गरिरहेको छ । यसले यी प्रणालीहरूलाई क्षेत्रीय रक्षा नेटवर्कमा कायम राख्न, तैनाथ गर्न र एकीकृत गर्न सक्षम बनाएको बताइएको छ ।

यस वर्ष जुलाईमा साउदी अरबमा पहिलो थाड ब्याट्री डेलिभर गरिएको थियो । साथै फोर्ट ब्लिसमा साउदी सैनिकहरूलाई अपरेटर तालिम पनि दिइएको छ । यस वर्षको मे महिनामा, अमेरिकी विदेश विभागले साउदी अरेबियालाईएम- १२० सी- ८ उन्नत मध्यम-दूरीको एयर-टु-एयर मिसाइल बिक्री गर्न अनुमोदन गरेको थियो जसको सम्झौता ३.५ बिलियन डलरको रहेको थियो । यो विकासले क्षेत्रीय चुनौतीहरूलाई पनि प्रतिबिम्बित गरेको छ । साउदी अरेबियाले इरानको बढ्दो मिसाइल र ड्रोन कार्यक्रमहरूबाट बढ्दो सुरक्षा चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ । रियादको लागि, थाड प्राप्त गर्नु र यसलाई तैनाथ गर्नु भनेको आफ्नो आकाशको सुरक्षा गर्नु मात्र होइन, तर शक्ति सन्तुलन अस्थिर रहेको क्षेत्रमा रणनीतिक लचिलोपन र प्रतिरोधको संकेत पनि भएको विश्लेषण गरिएको छ ।

अमेरिकी कम्पनी लकहिड मार्टिनले टर्मिनल हाई अल्टिच्युड एरिया डिफेन्स (थाड) प्रणाली डिजाइन गरेको छ । यो प्रणाली उडानको अन्तिम चरणमा छोटो, मध्यम र मध्यम-दूरीको ब्यालिस्टिक मिसाइलहरूलाई रोक्न डिजाइन गरिएको हो । ब्याट्रीमा सामान्यतया छ देखि नौ लन्चरहरू हुन्छन् । यसमा आठ इन्टरसेप्टरहरू, एक एन/टिपीवाई- २ एक्स-ब्यान्ड राडार र एक फायर कन्ट्रोल सिस्टम हुन्छ ।

थाडले २०० किलोमिटरसम्मको दायरा र १५० किलोमिटरभन्दा बढीको उचाइमा बाह्य-वायुमण्डलीय वातावरणमा खतराहरूलाई रोक्ने क्षमता प्रदान गर्दछ । यसले यसलाई अझ उन्नत क्षेप्यास्त्र खतराहरूलाई बेअसर गर्न सक्षम बनाउँछ । यसमा छुट्याउन मिल्ने वारहेड वा डिकोइजले सुसज्जित क्षेप्यास्त्रहरू समावेश छन् । प्रणालीको उच्च हिट-टु-किल दरले यसलाई अत्यन्तै बलियो बनाउँछ ।