बजेट पारित नहुदा अमेरिकामा अस्तव्यस्त, जीडीपीमा गिरावट आउने प्रक्षेपण

काठमाडौँ । अक्टोबर १ मा सुरु भएको अमेरिकी सरकारी बन्दको आज ३७औं दिन भएको छ । यो अमेरिकी इतिहासको सबैभन्दा लामो बन्द हो । यसअघि २०१८ मा राष्ट्रपति ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा ३५ दिनसम्म सरकारी काम रोकिएको थियो ।

बन्दले ४ करोड २० लाख अमेरिकीहरूको लागि फूड स्ट्याम्प सहायता रोकेको छ । अमेरिकी कृषि विभागसँग यस कार्यक्रमको लागि केवल ५ अर्ब डलरको आरक्षित कोष छ, जबकि नोभेम्बरसम्म फूड स्ट्याम्पहरू जारी राख्न ९.२ अर्ब डलर आवश्यक पर्ने बताइएको छ ।

वाशिंगटनस्थित द्विपक्षीय नीति केन्द्रका अनुसार, अहिलेसम्म ६ लाख ७० हजार सरकारी कर्मचारीहरूलाई बिदा दिइएको छ, जबकि ७ लाख ३० हजार जना तलब बिना काम गरिरहेका छन् । फलस्वरूप, लगभग १४ लाख मानिसहरू ऋणमा बाँचिरहेका छन् । स्वास्थ्य सेवा कार्यक्रम अनुदान बढाउन ट्रम्पको अनिच्छाले अमेरिकी संसदको माथिल्लो सदन

सिनेटमा कोष विधेयक पारित हुनबाट रोकिरहेको छ । यस विधेयकमा अहिलेसम्म १४ पटक मतदान भइसकेको छ, तर प्रत्येक पटक बहुमतको लागि आवश्यक ६० मत पाउन असफल भएको छ ।

खाद्य आपूर्ति कार्यक्रम निलम्बन गरेपछि, न्यूयोर्क, क्यालिफोर्निया र म्यासाचुसेट्स सहित २५ राज्यहरूले यस निर्णयलाई लिएर ट्रम्प प्रशासन विरुद्ध मुद्दा दायर गरेका छन् । यी राज्यहरूले लाखौंलाई खाद्य आपूर्ति कटौती गर्नु गैरकानूनी भएको तर्क गर्छन् ।

यसैबीच, बन्दले अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय क्षति पुर्‍याइरहेको छ । कंग्रेसनल बजेट अफिसका अनुसार, पहिले नै ११ अर्ब डलरको घाटा भइसकेको छ । यदि बन्द चाँडै समाप्त भएन भने, चौथो त्रैमासिकमा देशको जीडीपी एक देखि २ सम्म घट्न सक्ने बताइएको छ । बजेट अफिसका अनुसार, बिदामा रहेका कर्मचारीहरूले हरेक दिन लगभग ४०० मिलियन डलर तलब गुमाइरहेका छन् । बजेट अफिसका निर्देशक फिलिप स्वागेलले बन्दले सरकारी खर्चमा ढिलाइ गरिरहेको छ र अर्थतन्त्रमा नकारात्मक असर पारिरहेको छ र यो प्रभाव केही हदसम्म कम हुनेछ, तर पूर्ण रूपमा भने हुदैन ।

अमेरिकामा सरकारी बन्दले हवाई यातायातमा गम्भीर असर परेको छ। देशभरका धेरै विमानस्थलहरूमा उडानहरू ढिलाइ वा रद्द भइरहेका छन् । यातायात विभागले ११ हजार हवाई ट्राफिक नियन्त्रकहरूले आफ्नो तलब नपाएको र यदि यो अवस्था जारी रह्यो भने हवाई ट्राफिकमा गम्भीर असर पर्ने चेतावनी दिएको छ । संघीय उड्डयन प्रशासनका अनुसार, हवाई ट्राफिक नियन्त्रकहरू उल्लेखनीय तनाव र थकानबाट ग्रस्त छन्, जसले गर्दा धेरै संख्यामा कर्मचारीहरू ड्युटीमा रिपोर्टिङ गरिरहेका छैनन् । रिपोर्ट अनुसार, अक्टोबर ३१ देखि नोभेम्बर २ सम्म, संयुक्त राज्य अमेरिकामा १६ हजार ७०० भन्दा बढी उडानहरू ढिलाइ भए र २ हजार २८२ उडानहरू रद्द भएका छन् ।

त्यस्तै देशका ३० प्रमुख विमानस्थलहरू मध्ये आधाले गम्भीर कर्मचारी अभावको सामना गरिरहेका छन् । न्यूयोर्क-क्षेत्रका विमानस्थलहरू ८० प्रतिशतमा झरेका छन् । हवाई ट्राफिक नियन्त्रकहरूलाई आपतकालीन सेवाहरूको रूपमा सूचीबद्ध गरिएको छ, त्यसैले तिनीहरू काममा रिपोर्ट गरिरहेका छन्, तर तिनीहरूले अक्टोबर १ देखि आफ्नो तलब पाएका छैनन् ।

अमेरिकाका दुई प्रमुख दलहरू, डेमोक्र्याट र रिपब्लिकनहरू, ओबामा स्वास्थ्य सेवा अनुदान कार्यक्रममा असहमत छन्। डेमोक्र्याटहरू स्वास्थ्य सेवा अनुदान बढाउन चाहन्छन् । रिपब्लिकनहरूलाई अनुदान बढाउँदा सरकारी खर्चको लागि थप पैसा चाहिन्छ, जसले अन्य सरकारी कार्यहरूमा असर गर्ने बताएका छन् ।

अमेरिकी कांग्रेसमा फिलिबस्टर हाल लागू छ । यसले सांसदहरूलाई जानाजानी विधेयकमा बहस लम्ब्याउन, मतदान ढिलाइ गर्न वा रोक्न अनुमति दिन्छ । अमेरिकी सिनेटमा, कुनै पनि प्रस्तावमा बहस समाप्त गर्न र मतदान गर्न बाध्य पार्न क्लोचर भनिने प्रक्रिया प्रयोग गरिन्छ । यसका लागि १०० मध्ये कम्तिमा ६० सिनेटरहरूको समर्थन आवश्यक पर्दछ । यही कारणले ट्रम्पको कोष विधेयक रोकिएको छ । जतिसुकै महत्त्वपूर्ण मुद्दा भए पनि, विपक्षीहरूले कानून पारित हुनबाट रोक्न यो नियम प्रयोग गर्छन् ।