तिथि गोलमाल गर्ने कारकतत्व वास्तवमा को ह७३घढसन् ७तिस

एक दिन भन्न७३घढस वा एक अहोरात्र भन्न७३घढस वा २४ घण्टा भन्न७३घढस एउटै क७३घढसरो हो ।यसलाई सबैले ब७३घढसझ्ने भाषाले भन्न७३घढस पर्दा १२ घण्टा ब् ः र १२ घण्टाए ः को एक दिन ह७३घढसन्छ । जतिस७३घढसकै ठ७त्रगयतसलो घडीले पनि १२ घण्टालाई नैजनाउँछ भने जतिस७३घढसकै सानो नाडी घडीले पनि १२ घण्टालाई नैजनाउँछ । ठ७त्रगयतसलो घडी ह७३घढसंँदैमा त्यसमा २५ घण्टाको एक दिन ह७३घढसनेपनि होइन र सानो घडी ह७३घढसंँदैमा त्यसले २३ घण्टाको एक दिन ह७३घढसनेपनि होइन । एक हप्तामा सात दिन ह७३घढसन्छ , ती सातदिन भनेका आइतबार,
सोमबार,मंगलबार,ब७३घढसधबार,बिहीबार,श७३घढसक्रबार र शनिबार ह७३घढसन् यो सर्बबिदितनै छ । यो एक साता वा हप्ता भनेको तिथि मान्नेहरुको पनि उही हो र गतेमान्नेहरुको पनि उही हो ।

त्यस्तै गरी ५२ हप्ता र १ दिनको एक वर्षह७३घढसन्छ । यो पनि तिथि मान्नेहरुको हिसावमा पनि यही हो र गतेमान्नेहरुको हिसावमा पनि यही हो । तसर्थ ५२ हप्ता र एक दिनको क७त्रगयतसल घण्टा ८७बmउस६० घण्टा ह७३घढसन्छ भने ३६५ दिनको क७त्रगयतसल घण्टा पनि ८७बmउस६० घण्टानै ह७३घढसने हो । त्यसकारण ३५४ दिनको क७त्रगयतसल घण्टा ८४९६ मात्र ह७३घढसने भएकोले
२६४ घण्टा नप७३घढसग ह७३घढसने वर्षलाई एक वर्ष कदापि मानिंदैन र यो विज्ञानश७त्रगयतसन्य मान्यता ठहर्ने भन्ने स्पष्ट छ ।घडी कै क७३घढसरा गर्दा त्यसमा घण्टास७३घढसई,मिनेटस७३घढसई र सेकण्डस७३घढसई ह७३घढसन्छ ।

कतिपय घडीमा सेकण्डस७३घढसई नभएका पनि ह७३घढसन्छन् । त्यसरी सेकेण्डस७३घढसईनभएको ह७३घढसँदैमा त्यो घडीले सेकेण्डस७३घढसईको काम नै गर्दैन भनेर कसैलेठान्छन् भने त्यो म७त्रगयतसर्खता मात्र ह७३घढसने हो । कतिपय घडीमा १ देखि १२ अङ्कअङ्कित गरिएका पनि ह७३घढसन्छन् भने कतिपयमा अङ्क नभइ थोप्ला या धर्सो भएको र कतिपयमा केही पनि नभएको पनि ह७३घढसन्छ भने १२ वटा अङ्क नैछैन १२ घण्टा कसरी ह७३घढसन्छन् भनेर सायद यस्तो क७३घढसतर्क कसैले नगर्ला । यदिगरे भने म७त्रगयतसर्ख सिद्ध उही ह७३घढसने हो ।जसरी एउटा घडी भित्र घण्टास७३घढसई पनि ह७३घढसन्छ ,मिनेटस७३घढसई पनि ह७३घढसन्छ रसेकेण्डस७३घढसई पनि ह७३घढसन्छ भनेर थाहा ह७३घढसन्छ र ती तीनवटै आफ्नो गतिमाचलिरहेको ह७३घढसन्छ भनेर ब७३घढसझ्न७३घढस जरुरी ह७३घढसन्छ ।

त्यसरी नै सौरमण्डल भित्र सारा ग्रहहरु चलायमान भइ चलिरहेका ह७३घढसन्छन् । कथंकदाचित घडीमा कसैलेएउटा मात्र स७३घढसई भएको घडी लगाएर समय ठीकसँग बताउँला भनेर सोच्छ
भने त्यो केवल म७त्रगयतसर्खता मात्र ह७३घढसने हो । त्यस्तै एउटा सौर मण्डल भित्रसौरमास,चान्द्रमास, सावनमास नाक्षत्रमास यी सबै आआफनो गतिमा घ७३घढसमिरहेको ह७३घढसन्छ अर्थात् जसरी घडीमा १२घण्टामा घण्टा स७३घढसईले एक वृत्त घ७३घढसम्दा मिनेट र सेकेण्डले कति वृत्त पार गर्न७३घढसपर्ने हो गरी सकेको ह७३घढसन्छ भने झैं३६५ दिनको एक सौरवर्षको एक बृत्त भित्र नक्षत्र तारा तिथिले जति पार गर्न७३घढस पर्ने हो गरिसकेको ह७३घढसन्छ ।

त्यसकारण ३६५ दिन भित्रको नक्षत्र तथा तिथिकोछ७३घढसट्टै वर्ष कल्पना गर्न७३घढस भनेको एउटा मात्र स७३घढसइ भएको घडीको कल्पनागरे जस्तै ह७३घढसने हो । यदि कसैले ३५४ दिनको चान्द्रवर्षको कल्पना गर्छ भने त्यो पनि अपरिपक्व ज्ञानको परिणाममात्र हो भन्न सकिन्छ । यही क७३घढसरालाई थप उदाहरण र प्रमाण दिई यो लेख तयार गर्न जरुरी देखा
परेको हो ।

चान्द्रवर्ष के हो ब७३घढसझ्नका लागि भन्न खोजेको यो अर्को उदाहरण मात्र हो अन्यथा नसोचौं । हामीले रेलको कल्पना गर्छौं भने रेल ग७३घढसड्ने लीगको पनि क७३घढसरा गर्न७३घढस पर्छ । रेल भनेको लीग माथि मात्र दौडन सक्छ अरु बाटोमा ल्याएर ग७३घढसडायो भने द७त्रगयतसर्घटना ह७३घढसन्छ । यो क७३घढसरा राम्रोसँग मनन गरे पछि चान्द्रमास भनेको रेल हो र सौरमास भनेको लीग हो यही लीग माथि चान्द्रमासमात्र दौडने होइन त्यसमाथि नक्षत्रमास सावनमास योग करण म७त्रगयतसह७३घढसर्त आदि जे जति ह७३घढसन् ती सबै सौरमासले बनाएको लीग माथि दौडने भइरहेको हो ।

त्यसकारण सौरमासलाई छोडेर नेपालसंवत् विश७३घढसद्ध चान्द्रमासको वर्ष हो भन्दै लीग छोडेर अर्को बाटोमा दौडाउने अस्वाभाविक चिन्तन गर्दै आइरहेको भन्न७३घढस नै द७त्रगयतसर्घटना निम्त्याइ रहन७३घढस हो। अहिलेसम्म भोग्दै आएको नियति पनि यही हो जस्तो लागेको छ । विवेकशील जनमानसले सोच्न जरुरी भएको कारणकिनभने तिथिको क७३घढसरालाई लिएर यति बिघ्न भ्रामक क७३घढसरा प्रचार गर्दै आएको देखिएको छ कि केही नम७३घढसना यसप्रकार छन् जस्तैः
१. स७त्रगयतसर्यलाई आधार लिएर बाह्र महिनामा ३६५ दिनलाई एक वर्ष मान्नेएक थरि क्यालेण्डर चलनचल्तीमा आइरहेको भन्न७३घढस
२. यो क्यालेण्डर सरकारी कामकाजमा मान्छेले काम लिनका लागि चलनचल्ती भएर आएको भन्न७३घढस ।
३.अर्को चन्द्रमाको आधारमा १२ महिनाको ३५४ दिनलाई एक वर्षमानेको क्यालेण्डर छ भन्न७३घढस ।
४. यसरी १२ महिनाको ३५४ दिनको क्यालेण्डर प्रायः चाडवाड जात्रापर्व ग७३घढसथि र हाम्रो जीवनमा जन्मदिन देखि मृत्य७३घढस संस्कार विधि सबै यही कयालेण्डर म७३घढसताबिक ह७३घढसने हो भन्न७३घढस ।
यी बाहेक अरु पनि थ७३घढसप्रै भ्रामक एवं अपरिपक्व क७३घढसरा प्रचार गर्दै आएको देखिएको ह७३घढसनाले यसले वास्तवमा हाम्रो संस्कृति संस्कार सबै भड्खालो लगेर जाक्ने ,सडाउने निश्चित प्रायः देखियो । यस्तो गलत क७३घढसराबाट समय मै सचेत ह७३घढसन प्रव७३घढसद्ध वर्गलाई आग्रह पनि गर्न७३घढस परेको छ ।
१. ३६५ दिनलाई एकवर्ष मानेर एकथरि क्यालेण्डर चलनचल्तीमा आइरहेको छ भन्न७३घढस अज्ञानताको पराकाष्ठा हो । यसैलाई हो हो भनी पछ्याई आएका जमात जो छ,त्यसको त क७३घढसरै नगरौं किनकि ती

विवेकश७त्रगयतसन्यहरुले शास्त्रसम्मत क७३घढसराहरु पत्याउनै चाहँदैनन् । किनभने क७३घढसनै भ्याग७३घढसतोले सम७३घढसद्र भनेको आफ७त्रगयतसरहेको क७३घढसवा भन्दा ठ७त्रगयतसलो ह७३घढसनै सक्दैन भनीरहेका ह७३घढसन्छ ठीक त्यस्तै ३५४ दिनको चान्द्रवर्षलाई मात्र समात्नेहरुले चान्द्र वर्षको धरातल ब७३घढसझेकै छैन भन्ने देखियो । माथि उदाहरणमा दिइए झैं घडीमा घण्टा, मिनेट र सेकेण्ड चाहिन्छ त्यस्तै क्यालेण्डरमा चान्द्रमास र सौरमास द७३घढसवै चाहिन्छ यी द७३घढसवैको उपस्थिति बिना क्यालेण्डर बन्न७३घढस संभवै छैन । किनभने चान्द्रमासको तिथिलाई अंकमा
जनाउन सकिन्न भने सौरमासको दिनलाई मात्र अंकमा जनाउन मिल्छ ।

सौरमासको १२ वटा संक्रान्तिले दिनको अंक निर्धारण गर्दछ त्यही निर्धारित अंकमा तिथि आएर बस्दछ । एक सौरवर्षमा ३६५ दिन १५घडी ३१ पला ३० विपला ह७३घढसन्छ यो कसैको भनाइ होइन शास्त्रहरुमा दिइएको क७३घढसरा हो त्यस्तै २ चान्द्रमासमा ५९ दिन ह७३घढसन्छ भन्ने क७३घढसरा पनि शास्त्रहरुमा दिइकै क७३घढसरा ह७३घढसन् । यो कहाँ लेखेको छ भन्छन् भने ज७३घढसनस७३घढसकै शास्त्र पल्टाएर हेरे पनि ह७३घढसन्छ । त्यसैले १ सौरवर्षमा ३६५ दिन भनेको आसन्न प७त्रगयतसर्णाङ्कसङ्ख्या मात्र हो । त्यस्तै १ चान्द्रमास भनेको २९.५ तिथिदिन तर पनि श७३घढसक्लपक्ष १५ दिन र कृष्णपक्ष १५ दिन गरेर प७त्रगयतसर्णाङ्क संख्या तिथिबाट ३० जनाउने गर्छ । यी सबैको छ्याय्फ्वाय् मिलाउने प्रावधान भनेको अधिमास र क्षयमास ह७३घढसन् ।

सामान्यतया द७३घढसईवटा संक्रान्तिको बीचमा एउटा चान्द्रमास प¥यो भनेको मतलव चान्द्रमासले संक्रान्तिलाई छ७३घढसँदै छोएन भने त्यतिबेला अधिमास देखापर्छ त्यस्तै द७३घढसईवटा चान्द्रमास भित्र द७३घढसईवटै संक्रान्ति देखा पर्न आयो भने त्यो बेला क्षयमास देखापर्छ । यो क७३घढसरा पनि कसैको भनाइ होइन शास्त्रले नै बताएको क७३घढसरा हो । त्यसकारण संक्रान्ति बिना अधिमास क्षयमासको कल्पना नै गर्न सकिन्न । अधिमासको प्रचलन अहिले मात्र देखापरेको होइन लिच्छविकालको अभिलेखहरु मै देखापरेको हो । यी क७३घढसरामा ज्ञान नै नभएका भनौं वा यी क७३घढसरामा ध्यान नै नदिने भ्याग७३घढसता जस्ता मान्छेले ३६५ दिनको एक वर्ष मानेर एकथरि क्यालेण्डर चलनचल्तीमा ल्याइरहेको भन्न७३घढस म७त्रगयतसख्र्याई बन्न७३घढस हो भने त्यसको पक्षपाती भएर त्यही धारमा बग्न७३घढस महाम७त्रगयतसख्याई सिद्ध ह७३घढसन७३घढस हो ।

२. अर्को क७३घढसरा ३६५ दिनको क्यालेण्डर भनेको केवल सरकारी कामकाजको लागि मात्र चलन चल्ती भएर आएको भन्न७३घढस पनि भ्याग७३घढसताले बोल्ने भाषा मात्र हो भन्न७३घढस क७३घढसनै नाजायज ठहर्ने छैन । किनभने वैशाख जेठ आषाढ ७नतसावण भनेर नामाकरण अहिले आएर भएको होइन लिच्छविकाल देखि नै देखापरेको हो ज७३घढसन क७३घढसरा अभिलेख नियालेर हेरे पनि थाहा ह७३घढसन्छ । यसरी महिनाको नाम तय ह७३घढसन संक्रान्ति बिना संभव छैन । ती १२ वटा संक्रान्ति
भित्र ३६५ दिन ह७३घढसने हो ३५४ दिन ह७३घढसने होइन । अहिले नेपालसंवत् ११४४ को क्यालेण्डर पल्टाएर हेरियो भने त्यहाँ पनि वैशाख जेठ आषाढ भन्ने महिनाको नामहरु राखिएका छन् । यसमा म७३घढसख्य त्र७३घढसटि भनेको कार्तिक महिना बाहेक अरु ११ वटै महिनाको जतिजति दिन ह७३घढसन७३घढस पर्ने हो त्यतित्यतिनै दिन राखिएका छन् केबल कार्तिक महिनाको भने १६ दिनसम्म
मात्र दिइएका छन् । यदि यो त्र७३घढसटि होइनन भने कार्तिक महिनालाई १६ दिन मात्र देखाए प७३घढसग्छ भन्ने हिसाव मिलान कसले गर्ने । यसको जिम्मेवार निकाय क७३घढसन हो ७तिस कसले भनेर यो गरेको हो ७तिस सर्बसाधारणले ब७३घढसझ्न परेन७तिस यसको जवाफदेही कोही पनि अघिसर्न सकेको छैन । त्यसकारण नेपालसंवत्को क्यालेण्डरले सम्प७त्रगयतसर्ण नेवारहरुको शिर निह७३घढसराइदिएको छ भन्न७३घढस पर्दा क७३घढसनै असजिलो लागेको छैन ।

३. चन्द्रमाको आधारमा १२ महिनाको ३५४ दिनलाई एक वर्ष मानेको क्यालेण्डर छ भन्न७३घढस, के आत्मरतिमा रमाउन७३घढस मात्र त होइन ७तिस प्रश्न उठ्छ । किनकि ३५४ लाई १२ले भाग गरियो भने २९.५ दिनको महिना मान्न७३घढस पर्ने ह७३घढसन्छ तर नेपालसंवत् कै क्यालेण्डर पल्टायौं भने वैशाखलाई ३१,जेठलाई ३१,असारलाई३२,७नतसावणलाई पनि ३२ दिन नै तोकिएको छ ।
यदि नेपालसंवत् विश७३घढसद्ध चान्द्रमासको वर्ष भन्ने हो भने चान्द्रमासम बढीमा एक महिना भनेको २९.५ दिन ह७३घढसन्छ त्यसले ३२ दिन सम्मकोभाग लगाउने अधिकार कहाँबाट पाउँछ ७तिस के ३५४ दिन भनेको ह७३घढसण्डी बाँड्ने , सदावर्तमा भोग बाँड्ने रकम जस्तो क७३घढसरा हो ७तिस अवश्यै होइन । भन्नलाई त नेपालसंवत् चान्द्रमास कै वर्ष हो र यसमा ३५४ दिन मात्रै ह७३घढसने ह७३घढसनाले असार ७नतसावणको महिना ३२ दिन नै ह७३घढसने भएर त्यसलाई ३२ दिन नै दिन७३घढस प¥यो अन्तमा १६ दिन मात्र बाँकी भएकोले कार्तिकलाई १६ दिन मात्र दिन७३घढस परेको हो पनि भन्ला । त्यो पनि लाज पचाएर , ब७त्रगयतसझ पचाएर तर विवेकशील मान्छेले उनीहरुको यो क७३घढसरा पत्याउने छैन र पत्याउन७३घढस ह७३घढसन्न पनि । वास्तवमा ११ वटा संक्रान्ति चाहिँ सौरमासको लिने कार्तिक एउटा चान्द्रमास भन्ने त्यसमा बाँकी बचेख७३घढसचेको १६ दिनमात्र जनाउने भने पछि त्यहाँ सिद्धान्त नियम भन्ने क७३घढसरा केही छैन भन्ने पनि पर्दाफास ह७३घढसन७३घढस हो फेरि नेपालसंवत् ११४४को क्यालेण्डरहरु अनगिन्ती मात्रामा प्रकाशित भइरहेका देखिन्छन् ती मध्ये न्ह७त्रगयतसँदँ समारोह समितिले प्रकाशित गरेको क्यालेण्डरमा नेपालसंवत् ३५४ दिनको वर्ष नै हो भनेर मान्दामान्दै पनि त्यसमा अचानक ६ दिन बढेर ३६० को कसरी ह७३घढसन आयो ७तिस बडो अचम्म छ । सबै नेवारहरुको नेपालसंवत एउटै ह७३घढसन७३घढसपर्ने कसैको क्यालेण्डर मा ११४४मा
३५४ दिन देखाउने कसैको क्यालेण्डरमा ३६० दिन देखाउने भनेको के क७३घढसनै नियम सिद्धान्त संगत छ भनेर पत्याउन सकिन्छ ७तिस क७३घढसनै हालतमा जायज
क७३घढसरो यो बिल्क७३घढसलै होइन ।

४. चाडवाड जात्रापर्व ग७३घढसथि र हाम्रो जीवनमा जन्मदिन देखि मृत्य७३घढस संस्कार विधि सबै ३५४ दिनको क्यालेण्डर भित्र आउने हो भन्ने किसिमको ज७३घढसन प्रचार गरिएको छ । वास्तवमा यो पनि भ्याग७३घढसतोले सम७३घढसद्र आफ७३घढस रहेको क७३घढसवा भन्दा ठ७त्रगयतसला ह७३घढसँदै ह७३घढसँदेन भने जस्तैको क७३घढसरा ह७३घढसन् । किनभने ३५४ दिनको क्यालेण्डर बनाएर प्रचार गर्न थालेको सायद सय वर्ष पनि प७३घढसगेको छैन । के त्योभन्दा अघि नेपालमा चाडपर्व जात्रा जन्मदिन मनाउने र मृत्य७३घढससंस्कार आदि क७३घढसनै पनि प्रचलन थिएन भन्न७३घढस पर्ने हो ७तिस यदि होइन भने लिच्छविकाल मै संक्रान्ति सहितको महिनाहरु किन देखियो७तिस त्यही बेला अधिमासहरु किन देखियो ७तिसअहिले लिच्छविकालमा चलेकोसंवत् १९४६ चलिरहेको
छ । अधिमासहरु संक्रान्ति बिनापनि उत्पत्ति ह७३घढसन सक्छ भन्ने शास्त्र कहाँ छ ७तिस यस्ता थ७३घढसप्रै प्रश्न खडा ह७३घढसन आउँछ । ज७३घढसन क७३घढसरा कल्पना भन्दा टाढाको क७३घढसरा ह७३घढसन् । साधारण लेखपढमात्र गर्न जान्नेले यो भनेको भए केही छैन भनौंला तर शिक्षित प्रव७३घढसद्ध वर्गले समेत तिथि भन्नासाथ नेपालसंवत् भइहाल्यो भन्नेहरुसमेत देखियो । अहिले चाडवाड लगायत सबै संस्कृति संस्कार ३५४ दिनको क्यालेण्डरमा मात्र ह७३घढसने हो भनियो यो क७३घढसनै साधारण लेखपढ गर्न मात्र जान्नेहरुले प्रचार गर्दै आइरहेका होइनन् । विक्रमसंवत् भनेको ३५४ दिनको वर्ष त ह७३घढसँदै होइन तथापि यसमा गतेको उल्लेख नगरी तिथि कै मात्र उल्लेख आएको छ यसो ह७३घढसनासाथ के ती सबै नेपालसंवत् ठहरियो त भनी थ७३घढसप्रै प्रमाण अघिसारेर अस्ति भरखरै वैशाख २८ गतेको नेपाल भाषा टाइम्समा लेख छापिएको छ ।

त्यसकारण जस्तो विक्रमसंवत् ३५४ दिनको होइन त्यस्तै नेपालसंवत् पनि ३५४ दिनको वर्ष होइन भन्ने क७३घढसरा एउटा द७३घढसईटा प्रमाण मात्र होइन दर्जनौं सयौं मात्र होइन हजारौं देखाउन सकिन्छ
तर किन मान्छेहरु अभिलेख प्रमाण तिर वास्तै नगरी भ्याग७३घढसतोले सम७३घढसद्र क७३घढसवा भन्दा ठ७त्रगयतसलो ह७३घढसँदैन भने जस्ताको क७३घढसराको रटान किन गर्दै आइरहेका ह७३घढसन् ७तिस यो अचम्म लागेको छ । निष्कर्ष जसलाई तिथि भनेको के हो भलि भाँति थाहा छ उसले तिथि गोलमाल कदापि गर्दैनन् । जसलाई तिथि भनेको के हो ७तिसफिटिक्कै थाहा छैन उसले नै गर्ने हो तिथि गोलमाल । अझ उनीहरु नै पाख७३घढसरा स७३घढसर्कीस७३घढसर्की म त मान्दैमान्दिन भनेर अड्डी समेत गर्ने गरेको देखिएको छ । तिथिलाई गतेको जस्तो गरी दिनाङ्कमा व्यक्त गर्न मिल्दैन । किनकि तिथि कहिले ट७त्रगयतसट ह७३घढसने कहिले हिजो पनि त्यही तिथि आज पनि त्यही तिथि ह७३घढसने गर्दछ । तारिख भनेको रातको १२ वजे उप्रान्त परिवर्तन ह७३घढसन्छ भने गते बिहानको स७त्रगयतसर्योदय संगै उदय ह७३घढसन्छ । तिथि भनेको बिहानै श७३घढसरु ह७३घढसन७३घढसपर्छ वा दिउँसै ह७३घढसन७३घढसपर्छ वा साँझ वा राती यहीबेला श७३घढसरु ह७३घढसन७३घढसपर्छ भनेर भन्न सकिने क७३घढसरो होइन र यो कसैको अधिनमा चल्ने पनि होइन । त्यसैले आज भन्दा हजारौं वर्ष अघि देखि हाम्रा प७त्रगयतसर्वजहरुले सिकाएअन७३घढससार मध्यान्ह भन्दाअघि तिथि फेरिने देखिएमा क७३घढसनै अन७३घढसष्ठानकोकाम ७नतसाद्धकोकाम वा जन्मदिनकोकाम आदि भएमा मध्यान्ह सम्मकोतिथि जे छ दिनभरिलाई त्यहीतिथि मान्ने यदि
मध्यान्हभन्दा पछि तिथि फेरिएमा भोलि पल्टको स७त्रगयतसर्योदय देखि ज७३घढसन तिथिले स७त्रगयतसर्योदय भएको हो दिन भरिलाई त्यही तिथि मान्ने र चाडवाडको हकमा पनि स७त्रगयतसर्योदय ह७३घढसँदा जे तिथि देखिएको हो दिनभरिलाई त्यही तिथि मानेर सम्पन्न गर्ने अभ्यास प७त्रगयतसर्खाले बसालेर गएको हो । त्यही अन७३घढसरुप प७त्रगयतसर्खाले जसरी सिकाएको हो त्यसरी नै अवलम्वन गर्दै आउञ्जेल एकरुपता कायम भएको पनि यथार्थ सत्य हो ।

अहिले एकसेएक जान्नेस७३घढसन्ने ह७३घढसन७३घढसपर्नेहरुको बाह७त्रगयतसल्यता बढ्दै आए पछि म७३घढसरिस७३घढसरि जान्दिन तीसपाथी धान भन्नेहरुले चाडवाडको प्रथा लगायत संस्कृति संस्कारमा समेत बिभाजित गरिदिएको ह७३घढसनाले अहिले चाडवाड काठमाडौं उपत्यकाको तीन शहरमा तीन थरिको पनि देखिन थालियो । अरु चाडपर्वहरु पनि हाम्रो आज तिमीहरुको कहिले भन्नेहरु पनि देखिन थाले । ती मध्ये जसको घरमा संस्कृतिसंस्कार प७त्रगयतसर्खाले जे भनेको हो त्यसैलाई निरन्तरता दिन७३घढस पर्छ भन्नेहरुले एकरुपता कायम गर्दै आए त्यस्तो संख्या अझै पनि धेरै छन् भने कतिपय चाहिँ तिथिको महत्व ब७३घढसझेर होइन अरुले जे गर्छ त्यही गर्ने भन्नेहरु पनि देखिए । जेहोस् नेवारी संस्कृति पनि यस्तै प्रकारले बिभाजित भइ रहेका छन् । वास्तवमा नेपालसंवत् ३५४ दिनको वर्ष होइन यसमा संक्रान्ति पनि छ तिथि पनि छ भन्ने क७३घढसरा त ब७३घढसझ्न चाहँदैन भने उनीहरुले नै हो तिथि गोलमाल गर्ने र जव उनीहरुले म७३घढसहान कै क७३घढसरा थाहा छैन भने तिथि गोलमाल ग¥यो भनेर आश्चर्य मान्न७३घढसपर्ने क७३घढसरा छैन । त्यसकारण यो विषयमा के ठीक के बेठिक छ७३घढसट्याउने विवेक सबैले राख्न सकियोस् । यही कामना छ ।