इभी प्रवर्द्धनमा भारतले दिएको अनुदानप्रति चीनको विरोध, डब्लुटिओ दियो उजुरी

काठमाडौँ । भारतले विद्युतीय सवारी साधन (इभी) लाई प्रवर्द्धन गर्न दिइँदै आएको अनुदानप्रति चीनले असन्तुष्टि व्यक्त गरेको छ । मिडिया रिपोर्ट अनुसार, चीनले यस विषयमा विश्व व्यापार संगठन (डब्लुटिओ) मा भारतविरुद्ध उजुरी दर्ता गरेको छ ।

चीनले भारतको ठूलो अनुदानले आफ्ना घरेलु कम्पनीहरूलाई अनुचित फाइदा पुर्‍याइरहेको दाबी गरेको छ । यसले भारतमा चिनियाँ विद्युतीय सवारी साधन र इभी उत्पादनहरूको बिक्रीमा असर गरिरहेको चीनको दाबि रहेको छ । यसले चीनको हितलाई हानि पुर्‍याइरहेको र चीनको वाणिज्य मन्त्रालयले आफ्ना उद्योगहरूको अधिकारको रक्षा गर्न कडा कदम चाल्ने स्पष्ट पारेको छ ।

इकोनोमिक टाइम्सको एक रिपोर्ट अनुसार, विश्वका प्रमुख देशहरूमध्ये भारतले विद्युतीय कारहरूमा सबैभन्दा बढी अनुदान प्राप्त गरिरहेको छ । उदाहरणका लागि, भारतको सबैभन्दा धेरै बिक्री हुने विद्युतीय सवारी साधन, टाटा नेक्सनले खरिदकर्ता र निर्माता सहित लगभग ४६ प्रतिशत अनुदान प्राप्त गर्दछ ।

भारतमा इभीका फाइदाहरूमा कम जीएसटी, पेट्रोल र डिजेल सवारी साधनको तुलनामा कम सडक कर, र कम्पनीहरूको लागि उत्पादन-लिङ्क गरिएको प्रोत्साहन योजनाले सहयोग गरिएको छ ।

भारत सरकारले सवारी साधनमा मात्र नभई विद्युतीय सवारी साधनको प्रवर्द्धन गर्न चार्जिङ पूर्वाधारमा पनि ध्यान केन्द्रित गरिरहेको छ । पीएम ई-ड्राइभ योजना अन्तर्गत, केन्द्र सरकारले सार्वजनिक द्रुत-चार्जिङ स्टेशनहरू निर्माणको लागतको ८० प्रतिशतसम्म कभर गरिरहेको छ ।

केही अवस्थामा, यो अनुदान शत प्रतिशतसम्म पुग्न सक्छ । यस योजना अन्तर्गत, तीन किस्तामा कोष वितरण गरिन्छ, जसमा टेन्डर जितेपछि ३० प्रतिशत, स्टेशन स्थापना गरेपछि ४० प्रतिशत र व्यावसायिक सञ्चालन सुरु भएपछि बाँकी रकम रिलिज गरिने गरिएको छ ।

ई-ट्रक, ई-एम्बुलेन्स, र ई-बस चार्जिङ पूर्वाधार (चार्जिङ स्टेशनहरू) ले मार्च ३१, २०२८ सम्म अनुदान प्राप्त गर्न जारी राख्नेछ । यद्यपि, विद्युतीय दुई-पाङ्ग्रे सवारी साधन, ई-रिक्सा, तीन-पाङ्ग्रे सवारी साधन र ई-कार्टहरूमा सरकारी अनुदान मार्च २०२६ पछि बन्द हुनेछ ।

महत्वपूर्ण अनुदानको बावजुद, भारतमा विद्युतीय सवारी साधनको बिक्री कम रहेको छ । कुल सवारी साधन बजारको केवल २ प्रतिशत मात्र ईभीको हिस्सा छ, जुन अन्य देशहरूको तुलनामा सबैभन्दा कम संख्या हो । यसको अर्थ सरकारले ठूलो लगानी गरिरहेको भए पनि, विद्युतीय सवारी साधनहरूमा अझै पनि आम मानिस आकर्षित हुन सकिरहेका छैनन् ।